اثر برخی محرک ها بر تولید متابولیت ثانویه دوپامین در ریشه های مویین تراریخت گیاه خرفه (.portulaca oleracea l)

بسیاری از متابولیت های ثانویه توسط گیاهان تولید می شوند که در ساخت داروها و همچنین درمان های جدید کاربرد دارند. اما سنتز شیمیایی بسیاری از این متابولیت ها مشکل، پرهزینه و یا غیر ممکن است. با استفاده از پیشرفت های بیوتکنولوژی، تولیدات طبیعی گیاهان می توانند منبع عظیمی از ترکیبات شیمیایی جدید با منشاء گیاهی را برای کاربردهای گوناگون فراهم کنند. گیاه خرفه (l. portulaca oleracea) یکی از گیاهان دارویی با ارزش می باشد که سازمان بهداشت جهانی به آن لقب اکسیر جهانی داده است و دارای متابولیت های ثانویه ی مهمی مانند دوپامین و نورآدرنالین می باشد. در این تحقیق ریشه های مویین گیاه خرفه با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز سویه 15834ar تولید شد و جهت تأیید تراریختی این ریشه ها حضور ژن rolb در لاین های ریشه مویین توسط pcr و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن rolb بررسی شد. اثر کیتین و کیتوزان به عنوان محرک های زیستی و نیترات نقره، کلرید کلسیم و اولتراسونیک به عنوان محرک های غیرزیستی بر روی رشد و افزایش مقدار دوپامین و نورآدرنالین در لاین برتر ریشه های مویین مورد بررسی قرار گرفت. غلظت های مختلف محرک ها به محیط کشت مایع در روز بیست و هشتم کشت ریشه های مویین اضافه گردید. تیمار اولتراسونیک هم با در نظر گرفتن زمان های مختلف در همان روز اعمال شد. همچنین کشت ریشه های مویین در بیوراکتور آزمایشگاهی انجام شد و مقدار تولید دوپامین و نورآدرنالین و رشد آنها در مدت یکسان با کشت در ارلن مورد بررسی قرار گرفت. مقداردوپامین و نورآدرنالین در ریشه های مویین خرفه توسط hplc اندازه گیری شد. بیشترین تأثیر کیتین بر روی دوپامین و نورآدرنالین به ترتیب در غلظت های 50 و 100 میلی گرم در لیتر به دست آمد که 5/3 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد کیتین) افزایش داشت. بیشترین تأثیر کیتوزان بر روی دوپامین و نورآدرنالین به ترتیب در غلظت 100 و 50 میلی گرم در لیتر به دست آمد که 4 و 3 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد کیتوزان) افزایش نشان داد. بیشترین تأثیر نیترات نقره بر روی دوپامین و نورآدرنالین به ترتیب در غلظت های 2 و 5/0 میلی مول به دست آمد که 4 و 5/2 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد نیترات نقره) افزایش نشان داد. بیشترین تأثیر کلریدکلسیم بر روی دوپامین و نورآدرنالین در غلظت 50 میلی مول به دست آمد که 6 و 5/12 برابر نسبت به تیمار شاهد (فاقد کلرید کلسیم) افزایش نشان داد. بیشترین تأثیر اولتراسونیک بر روی دوپامین و نورآدرنالین در مدت 2 دقیقه به دست آمد که 5/5 و 5/2 برابر نسبت به تیمار شاهد (با زمان صفر) افزایش نشان داد. دو محرک کیتین و نیترات نقره باعث کاهش رشد ریشه های مویین شدند. وزن خشک ریشه های کشت شده در بیوراکتور تقریبا 3 برابر ریشه های کشت شده در ارلن بود. همچنین میزان دوپامین و نورآدرنالین حدود 5/2 برابر نسبت به ریشه های درون ارلن افزایش پیدا کرد.